အပိုင်း (၆၆) : မြန်မာပြည် COVID အကျပ်အတည်းနဲ့ ဒေါက်တာဆာဆာ

---

မြန်မာပြည်မှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် Delta မျိုးကွဲ ကူးစက်ပျံ့နှံ့နေတာကို ခင်ဗျား စပြီးလေ့လာနေတုန်း ခဏချင်းမှာပဲ ကိန်းဂဏန်းတွေက ကြောက်ခမန်းလိလိ ဖြစ်နေပါပြီ။ 

တချို့ခန့်မှန်းချက်တွေအရ နှစ်ပတ်အတွင်း မြန်မာ့လူဦးရေထက်ဝက်ခန့် ကူးစက်ခံရနိုင်ခြေ ရှိနေပါတယ်။ Asia Times က ထုတ်ဝေထားတဲ့ Mary Callahan ရဲ့ သတင်းဆိုးနဲ့ကျော်စောနေတဲ့ ဆောင်းပါးထဲမှာ “Covid ကြောင့် မြန်မာပြည်မှာ လူဦးရေအနည်းဆုံး ၁၀သန်းကနေ ၁၅သန်းအထိ ကြီးကြီးမားမား ပျက်စီးဆုံးရှုံးလိမ့်မယ်လို့ လေးစားရတဲ့ပြည်သူ့ကျန်းမာရေး အထူးကုတဦးက ခန့်မှန်းထားတယ်”လို့ ရေးသားထားပါတယ်။ ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုက မြန်မာပြည်တခုထဲသာ မဟုတ်ပါဘူးလို့ မြန်မာနိုင်ငံ လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂအထူးကိုယ်စားလှယ် Tom Andrews က သတိပေးထားပြီးသားပါ။ The Guardian နဲ့ မေးမြန်းခန်းမှာ တိုင်းပြည်က Covid အထူးဖြန့်ဖြူးတဲ့အခြေအနေ အန္တရာယ်တွင်းထဲ သက်ဆင်းနေပြီး ဒေသတွင်း ရုတ်ချည်းပျံ့နှံ့ဖို့ အားပေးနေပါတယ်။ မြန်မာ့နယ်နမိတ်နဲ့ ထိစပ်နေတာ ကမ္ဘာ့လူဦးရေ သုံးပုံတပုံ နေထိုင်တဲ့ နိုင်ငံတွေဖြစ်ပါတယ်လို့ သတိပေးထားပါတယ်။ 

ဒီလိုကြောက်လန့်ဖွယ် ခန့်မှန်းချက်တွေနဲ့အတူ ထိတ်လန့်ခြောက်ခြားစရာ ဖြစ်ရပ်တွေ ပေါ်ပေါက်လာပါတယ်။ ပြည်သူတွေ မုတ်သုန်မိုးကို အံတုပြီး အောက်စီဂျင်အိုးတွေဖြည့်ဖို့အရေး တန်းစီစောင့်ဆိုင်းနေကြပေမဲ့လို့ အိမ်အပြန်လမ်းမှာ လက်ဗလာကျင်းနဲ့ပါ။ ဘာကြောင့်လဲ။ အောက်စီဂျင် ထောက်ပံ့နေတဲ့ ကုမ္ပဏီတွေကို  စစ်တပ် ခန့်အပ်ထားတဲ့ဆရာဝန်နဲ့ လူနာဆောင်ကြီးကြပ်ရေးမှုးတွေရဲ့ ရှေးဦးခွင့်ပြုချက်မရဘဲ လူနာတွေကို အောက်စီဂျင်ထုတ် မပေးဖို့ စစ်တပ်က ကန့်သတ်လိုက်ပါတယ်။ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ အရေးပေါ်စက်ကရိယာတွေကို ပြည်တွင်း တင်သွင်းခွင့် ပိတ်ပင်ထားတဲ့အပြင် (ဝင်လာတဲ့ပစ္စည်းတွေ အခိုးခံရပါသေးတယ်)၊ တိုင်းပြည်ရဲ့ ရုပ်အလောင်းများ မီးသင်္ဂြိုဟ်နိုင်စွမ်း အတိုင်းအတာထက် သေဆုံးတဲ့နှုန်းက ကျော်လွန်မြင့်တက်သွားပါပြီ။ ဒါကို ဖြေရှင်းဖို့  စစ်တပ်ရဲ့ COVID နဲ့ပတ်သက်လို့ ဆောင်ရွက်ချက်ကတော့ တနေ့မှာ ရုပ်အလောင်း ၃,၀၀၀ သင်္ဂြိုဟ်နိုင်အောင် မီးသင်္ဂြိုဟ်စက် ဆောက်ဖို့ပါပဲ။ ဒါပေမဲ့ အဲ့ဒါနဲ့တင် မလောက်ငှတဲ့အတွက် ရန်ကုန်မြို့စည်ပင်သာယာရေးအဖွဲ့ (YCDC)ရဲ့ အမှိုက်မီးရှို့စက်တွေကို အသုံးပြုနေရတယ်ဆိုတဲ့ ကောလဟလက ရန်ကုန်တခွင် ပျံ့နှံ့နေပါတယ်။   

ဒီလိုချဉ်းကပ်လာနေတဲ့ ကမ္ဘာပျက်ကပ် အိပ်မက်ဆိုးကြီးအကြောင်း ဒီနေ့ထုတ်လွှင့်မယ့်အပိုင်းမှာ ဒေါက်တာဆာဆာ ပါဝင်ထားပါတယ်။ ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ အထူးသံတမန်ဟောင်း၊ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးဝန်ကြီး၊ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူအဖြစ် ဒေါက်တာဆာဆာက လက်ရှိထမ်းဆောင်နေပါတယ်။  

ကူးစက်ရောဂါ ပျံ့ပွားနေတဲ့ အရေးပေါ်အခြေအနေနဲ့ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံတွေမှာ ကျရောက်လာမယ့် ကျန်းမာရေး ပြဿနာတွေကြောင့် ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီကို “COVID အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး” ထုတ်ပြန်ဖို့ အသနားခံစာတင်နေပါတယ်။ “ဒီရပ်စဲကာလမှာ မြန်မာပြည်သူတွေ အောက်စီဂျင် အထောက်အပံ့ရရှိရေးနဲ့ စစ်တပ် စွက်ဖက်မှုမပါဘဲ ပြည်သူတွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံံမှရမယ်”လို့  သူကအသေးစိတ် တင်ပြထားပါတယ်။ ဒါကြောင့် နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းက နောက်ဆုံးခြေလှမ်းတိုးဖို့ အခုချိန်ခါမှာ တခုတည်းသောမျှော်လင့်ချက်လို့ ဒေါက်တာဆာဆာက ယုံကြည်ပါတယ်။ နှစ်ဝက်လုံးလုံး ပြင်ပ အထောက်အပံ့ လုံးဝနီးပါးမရဘဲ ဗမာပြည်သူလူထုကြီးက ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် စောင့်ရှောက်ဖို့ ပစ်ပယ်ထားခံနေရတာကြောင့် ဗိုင်းရပ်စ်ကို တိုက်ခိုက်ဖို့ မရှိမဖြစ်လိုအပ်နေတဲ့ အရာနှစ်ခုက ကိုယ်တိုင်ထုတ်လုပ်ဖို့ မဖြစ်နိုင်တဲ့ အောက်စီဂျင်နဲ့ ကာကွယ်ဆေးတွေပါလို့ ဒေါက်တာဆာဆာ ပြောပါတယ်။ “တခုတည်းသောအဖြေကတော့ နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းပါဘဲ။ မြန်မာပြည်သူတွေက သူတို့တတ်နိုင်သမျှ အားလုံးကြိုးစားပြီးပြီ။ တကယ်က သူတို့အသက်တွေကို ဒီမိုကရေစီဖော်ဆောင်တဲ့ လွတ်လပ်ရေးအတွက် ပေးဆပ်ထားပြီးသားဖြစ်နေပြီ။ ပြည်သူတွေ အောက်စီဂျင် အသည်းအသန် လိုအပ်နေပါတယ်။ သူတို့ အသက်ရှုကြပ်နေပြီ။ “ကျွန်တော်တို့ ဘယ်လိုမှ အသက်မရှုနိုင်တော့ဘူး”လို့ သူတို့ပြောနေကြပြီ။

ဒီလောက်တောင် ဆိုးရွားပြီး တကမ္ဘာလုံးနဲ့သက်ဆိုင်တဲ့ကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ အရေးပေါ်မေတ္တာရပ်ခံချက်ကို သာမာန်အချိန်မျိုးမှာတောင် နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းအနေနဲ့ လျင်လျင်မြန်မြန် တနည်းမဟုတ်တနည်း အဖြေထုတ်ရမှာပါ။ ဒါပေမဲ့ အခုက သာမန်အချိန် မဟုတ်ပါဘူး။ စစ်တပ်ရဲ့လုပ်ရပ်တွေနဲ့ ပထဝီနိုင်ငံရေး ထည့်သွင်းစဉ်းစားမှုတွေကြောင့် တုံ့ပြန်မှုတွေ ရှိနေရင်တောင် အတော်လေးနည်းနေပါသေးတယ်။ ဘာကို မျှော်လင့်ထားရမလဲဆိုတာ ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မရှိပါဘူး။ တချိန်တည်းမှာလည်း အခြေအနေက တနေ့တခြား ပိုဆိုးလာပါတယ်။ ကူးစက်ရောဂါ ပျံ့နှံမှုက အထွတ်အထိပ်ရောက်လာတာတောင်မှ စစ်တပ်က ကိုယ့်ပြည်သူအပေါ်ကို ကျူးလွန်နေတာတွေ မရပ်သေးပါဘူး။ ဖေဖော်ဝါရီကတည်းက ပုန်းရှောင်နေရတဲ့ ဆရာဝန်တွေကို စစ်သားတွေက အဓမ္မ ဖမ်းဆီး၊ နှိပ်စက်၊ လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်တဲ့အထိ လှုပ်ရှားနေခဲ့ကြတာပါ။ ဆရာဝန်တွေကို ဖမ်းဆီးနှိပ်စက်မှုတွေ အခုထိတောင် ဆက်ပြီးဖြစ်နေတယ်လို့ ဒေါက်တာဆာဆာ ထောက်ပြပါတယ်။ စစ်သားတွေက လူနာအယောင်ဆောင်ပြီး မြေအောက်ဆရာဝန်တွေကို အကူညီတောင်းပါတယ်။ ဆရာဝန်တွေ ရောက်လာတဲ့အခါ ဖမ်းဆီးခံရပြီး “အစရှာမရတော့ပါဘူး”။ ဒါကြောင့်လည်း ဆရာဝန်တွေက သူတို့မသိတဲ့ သူစိမ်းတွေကို ဆေးကုဖို့ တော်တော်လေး ကြောက်နေကြပါပြီ။ 

လက်ရှိ ဆိုးရွားလှတဲ့ ဖြစ်စဉ်ကြီးက ဒေါက်တာဆာဆာအတွက် ထိခိုက်ကြေကွဲရပါတယ်။ သူကြီးပြင်းခဲ့တဲ့ ကျေးလက်အသိုင်းအဝိုင်းထဲက လူတော်တော်များများက ကာကွယ်ကုသနိုင်တဲ့ ရောဂါတွေနဲ့တောင် သေဆုံးနေရတာကို မျက်မြင်တွေ့ကြုံခဲ့ရလို့ ကြိုးစားပြီး ဆရာဝန်ဖြစ်လာခဲ့တဲ့ သူ့အတွက် အခုရင်ဆိုင်နေရတာက လက်လမ်းမှီတဲ့ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုကိုတောင် တားမြစ်ခံနေရလို့ တတိုင်းပြည်လုံး ဒုက္ခရောက်နေရတဲ့ အဖြစ်ပါဘဲ။  “နာကျင်ခြင်း၊ သေဆုံးခြင်းနဲ့ ပျက်စီးခြင်း ဒါတွေက လူဖန်တီးထားတဲ့ ဒုက္ခတွေ”လို့ ပြောပါတယ်။  

သူ့ရဲ့ခံပြင်းမှုက လွန်ခဲ့တဲ့နှစ်သုံးဆယ်ကျော်က စစ်တပ်သိမ်းယူထားတဲ့ ကျေးရွာလေးမှာ ကြီးပြင်းလာတဲ့ သူ့ရဲ့ကိုယ်ပိုင်အတွေ့အကြုံကို အရင်းတည်တာပါ။ “ကျွန်တော့် ရွာငယ်လေးမှာ လျှပ်စစ်မရှိဘူး၊ ရေမရှိဘူး၊ စာသင်ကျောင်း မရှိဘူး၊ ဆေးရုံ မရှိဘူး… ဘာဆို ဘာမှ မရှိဘူး။ ဒါပေမဲ့ စစ်ဗိုလ်ချုပ်တွေက စစ်သားတွေ လွှတ်လိုက်တယ်.. ပြီးတော့ အဲ့ဒီကတည်းက ဒီနေ့အထိ ၃၂ နှစ်ရှိပြီ ကျွန်တော်တို့ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့တာ။ ပြီးတော့ အမျိုးသမီးတယောက် မုဒိမ်းကျင့်ခံရတာ ကျွန်တော် မှတ်မိနေသေးတယ်။ နေ့တိုင်း အဓမ္မ စေခိုင်းခံရတယ်။ နှိပ်စက်ခံရတယ်။ အဲ့ဒီလိုမျိုး စစ်တပ်သိမ်းပိုက်ခဲ့တာ ဒီနေ့အထိ ၃၂ နှစ်ရှိပါပြီ။” 

မလိုအပ်ဘဲ သေဆုံးခြင်းနဲ့ ပျက်စီးဆုံးရှုံးခြင်းတွေ ရှိနေပေမဲ့ ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ် စစ်တပ်ရဲ့ အာဏာသိမ်းမှုကို ရွပ်ရွပ်ချွံချွံ တွန်းလှန်နေသေးတဲ့ များပြားလှတဲ့ ဗမာပြည်သူတွေကြောင့် ဒေါက်တာဆာဆာက မျှော်လင့်ချက်တွေ တွေ့နေပါသေးတယ်။ “ခင်ဗျားတို့ရဲ့ မနက်ဖြန်အတွက် ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ဒီနေ့ကို စွန့်လွှတ်ထားပါတယ်” ဆိုတဲ့ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်းက မဟာမိတ်စစ်သားတွေရဲ့ အဆုံးစွန်ဆုံး စွန့်လွှတ်အနစ်နာခံမှုကို ဖော်ပြတဲ့ နာမည်ကြီးဆောင်ပုဒ်ကိုလည်း သူကညွှန်းဆိုလိုက်ပါသေးတယ်။

“ဒါကြောင့် မြန်မာပြည်သူတွေက မနက်ဖြန်ဆိုတဲ့ အနာဂတ်အတွက် သူတို့ရဲ့အသက်ကို စတေးထားကြပါပြီ။ ဒါက ကျွန်တော်တို့မှာ မျှော်လင့်ချက်ရှိနေသေးတဲ့ အကြောင်းအရင်းပါဘဲ။ စည်းလုံးခြင်းသည် အင်အားဖြစ်ပါတယ်။  မြန်မာဆိုတာ တိုင်းရင်းသားလူမျိုးပေါင်းစုံရှိတဲ့ တိုင်းပြည်၊ ဘာသာပေါင်းစုံ၊ ဓလေ့ပေါင်းစုံရှိတဲ့ တိုင်းပြည်ပါ။ ကျွန်တော်တို့က ပန်းပေါင်းစုံပွင့်လန်းနေတဲ့ လှပတဲ့ဥယျာဉ်ကြီးနဲ့ တူပါတယ်။ အလွန်ရိုးရှင်းပါတယ်။ ဒီပန်းလေးတွေအားလုံးရဲ့အလှတရားကို ကြည်ဖြူစွာလက်ခံသင့်ပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့အားလုံးက မြန်မာပြည်ရဲ့အလှတရားတွေပါ။ ကျွန်တော်တို့အားလုံးက မြန်မာ့ဂုဏ်ဆောင်တွေပါ။ ကိုယ့်နည်းကိုယ့်လမ်းနဲ့ အရောင်းအသွေးစုံတဲ့ ပန်းလေးတွေ ကိုယ်စီပွင့်လန်းပိုင်ခွင့် ရသင့်ပါတယ်။”လို့ သူက မှတ်ချက်ပြုပါတယ်။